bourgogne 1336

De rijke historie van Bourgogne gaat terug tot de 2e eeuw. Al vanaf het begin hebben de kloosters van de Rooms-Katholieke kerk een bijzonder grote invloed op de cultivering en verdeling van de primaire wijngaarden gehad.

Toen de orde der Cisterciënzers in 1336 de eerste ommuurde wijngaard (Clos de Vougeot) creëerde, kwamen zij erachter dat verschillende plekken in één-en-dezelfde wijngaard verschillende kwaliteiten hadden. Zodoende begon men de relevantie van terroir (combinatie van diverse factoren die de kwaliteit van een gebied samenvatten, zoals klimaat, ligging t.o.v. de zon en bodemgesteldheid) in te zien en dit ook toe te passen. Dit wordt algemeen gezien als de eerste stappen in het toekennen van kwaliteit van diverse Cru’s (wijngaard van (h)erkende kwaliteit).

kopers en handelaars

De wijnen uit Bourgogne werden eeuwenlang nagenoeg alleen in het gebied zelf geconsumeerd. Pas toen de kwaliteit van de wegen in Frankrijk verbeterde in de 18e eeuw, werd het mogelijk om op grote schaal te exporteren (daarvoor was dit alleen op kleine schaal mogelijk via waterwegen). Vanaf dit moment werden er vele handelshuizen opgericht, négociants genoemd; deze verhandelen wijnen van diverse (vaak kleine) wijnmakers.

De opname van Bourgogne in het koninkrijk Frankrijk en de Franse revolutie zorgde, samen met het unieke Napoleontische erfrecht, voor een ware versnippering van de wijngaarden (die veelal kerkelijk bezit waren). Hierdoor kwam het voor dat wijnmakers soms maar een rij wijnstokken in een bepaalde wijngaard in hun bezit konden hebben! Deze situatie zorgde voor veel verwarring bij kopers en handelaars; ondanks de richtlijnen van kwaliteitsaanduidingen als Premier Cru en Grand Cru kon het zomaar zijn dat 2 wijnen uit dezelfde wijngaard hemelsbreed van elkaar verschilden. Zodoende werd het herkennen van de (naam van de) wijnmaker zelf in essentie veel belangrijker dan uitgaan van de kwalificering van de wijngaard. Hier sprongen de gespecialiseerde handelaars dan ook uitgebreid op in.

chablis = bourgogne

Bourgogne strekt zich uit van Chablis in het noorden tot aan Lyon in het zuiden. Chablis is misschien wel het meest beroemde witte wijngebied ter wereld – de makkelijk uit te spreken naam en de uitgesproken frisse, drogen wijnen maakt deze stijl populair bij witte wijndrinkers over de hele wereld.

Ondanks het minerale, knisperfrisse karakter (wat meer doet denken aan de grootheden uit de Loire, Sancerre en Pouilly-Fumé), is de Chardonnay de enige druif die hier gebruikt wordt. De smaak van rijp geel fruit, boter en zachte tannine zal je niet missen. Ook heeft de wijn een geur van rijp geel fruit die het glas uit springt. Het noordelijke klimaat zorgt voor flinke uitdagingen voor wijnmakers. Derhalve is degelijke Chablis nooit goedkoop. Ook hier wordt onderscheid gemaakt in Premier en Grand Cru. De premier cru wijngaarden worden vaak het meest gewaardeerd en daar worden de beste wijnen gemaakt. Uit de bourgogne komen vaak ook lekkere droge witte wijnen.

gebieden

cote d'or

Vanaf Dijon begint het kroonjuweel van de Bourgondische wijngebieden: de Côte d’Or. Hier komen de meest prestigieuze wijnen van de Bourgogne vandaan. In het noorden ( de Côte de Nuits ) liggen, op steile, smalle hellingen wereldberoemde Grand Cru wijndorpen, zoals Gevrey-Chambertin, Chambolle-Musigny en Vosné-Romanée. Ook de roemrijke ommuurde wijngaard Clos de Vougeot bevindt zich hier. De gemaakte wijnen hier zijn bijna exclusief rood en sommige mogen zich rekenen tot de allerduurste wijnen ter wereld!

cote de beaune

In het zuiden begint, bij het beroemde gebied Aloxe-Corton, de Côte de Beaune. De eerste wijndorpen die je tegenkomt, staan nog bekend om hun rode wijnen. Zoals Pommard en Volnay; daarna kom je echter uit in Meursault, Puligny-Montrachet en Chassange-Montrachet, waar misschien wel de allermooiste Chardonnay ter wereld wordt gemaakt – helaas zijn de prijzen daar ook naar…

côte de nuits

Voor veel Bourgogne liefhebbers komt de beste rode wijn uit het gebied Côte de Nuits, waar bijna alle rode Grand Cru’s uit het gebied vandaan komen. Het gebied heeft maar liefst 24 Grand Cru wijngaarden. Tachtig procent van de hier geproduceerde wijnen zijn gemaakt van Pinot Noir. De overige twintig procent zijn Chardonnay of Rosé. 

côte chalonnaise

Onze volgende stop is Côte Chalonnaise. Deze regio ligt tussen Côte de Beaune in het noorden en Maconnais in het zuiden. Er zijn geen Grand Cru wijngaarden in Chalonnaise, hoewel vier van de vijf gemeenten een aantal wijngaarden hebben die als Premier Cru zijn beoordeeld. Wat weinig mensen weten is een van die vijf gemeenten, Rully, de bakermat is van de traditionele methode voor de productie van Crémant

mâconnais

Tot slot Mâconnais, de meest zuidelijke streek van Bourgogne. Glooiende landschappen worden hier afgewisseld met monumentale kliffen. Uit deze prachtige omgeving, waar de Chardonnaydruif hoogtij viert en waar ook de Gamay hier en daar te vinden is komen enkele uitzonderlijke wijnen. Enkele van de beste witte wijnen komen uit de appellation Pouilly-Fuissé. Een typische Pouilly-Fuissé is vol van smaak, elegant en heeft tonen van appel, ananas en wit fruit

soorten druiven uit de gourgogne

bourgogne chardonnay

Alhoewel wereldwijd aangeplant, is Chardonnay de druif bij uitstek voor witte Bourgogne wijn, hij groeit namelijk het best op een kalkrijke bodem. De witte Bourgognes worden veelal opgevoed op hout en dat proef je terug door tonen van boter en toast. Qua neus kunnen de Chardonnay’s uit dit gebied enorm verschillen, afhankelijk van terroir, lagering en vinificatiemethode.

bourgogne pinot noir

Rode Bourgogne wijn is vrijwel altijd gemaakt Pinot Noir. De druif is zeer lastig te verbouwen. Als het een koud jaar was of de druiven worden te vroeg geoogst, dan levert dat lichte wijnen met vegetale aroma’s en veel zuren in de mond. Worden de druiven daarentegen te laat geoogst of te lang met schillen en pitten vergist, dan wordt de wijn juist weinig subtiel, zwaar en met veel alcohol. Maar, als de druiven op het juiste moment geoogst worden, levert Pinot Noir de mooiste Grand Crus uit de streek op. Pinot Noir uit de Bourgogne is dan ook ongekend populair.

bourgogne gamay

Gamay is met name te vinden in de regio Beaujolais. Deze wijnregio hoort eigenlijk bij Bourgogne, maar wordt vaak als een losse regio gezien. Dat is niet zo gek, want het hoofd druivenras is dus anders, maar ook de bodem. Waar in Bourgogne veel kalk en klei is te vinden, bestaat de bodem in Beaujolais uit graniet. De Gamay-druif heeft de slechte reputatie waterige wijnen zonder veel smaak op te leveren, wat zou komen door de te grote opbrengst. Echter, bij een klein rendement worden van de Gamay de beste Beaujolaiswijnen gemaakt. Om de verfijnde aroma’s van de druif te behouden, passen wijnmakers de ‘macération semi-carbonique’ methode toe, ook wel de Vinification Beaujolaise genoemd. Dat houdt in dat men de geplukte maar ongekneusde druiven in een afgesloten tank laat vergisten. Door het gewicht van de hele druiventrossen knappen de onderste druiven open en komen langzaamaan de natuurlijke gisten vrij. De kooldioxide die vrij komt houdt de most onder druk, wat oxidatie van bovenste laag voorkomt. Het sap wordt vervolgens afgetapt en – samen met het sap dat vrijkomt door het persen van de pulp – in (roestvrijstalen) kuipen gegoten, waarin de gisting verder gaat en de wijn nog enkele maanden blijft rijpen.

witte bourgogne wijnen

De twee volgende gebieden – Côte Chalonnaise en Mâconnais – staan bekend om hun witte wijn, waarbij vooral Pouilly-Fuissé en St-Véran een zeer goede reputatie genieten. Het meest zuidelijke wijngebied is tevens ook één van de meest bekende: Beaujoulais. Ondanks dat het wordt gezien als onderdeel van de Bourgogne is de hier gemaakte wijn geheel anders van stijl. Ook wordt niet de Pinot Noir, maar de Gamay-druif gebruikt. Deze soort geeft soepele, intens fruitige wijnen die niet te moeilijk zijn. De betere wijngaarden vindt je in het noorden, vaak onder de naam Beaujoulais-Villages. Tien van deze ‘villages’ hebben een ‘eigen’ status en maken complexe, rijke wijnen van hoge kwaliteit, zoals Morgon, Brouilly, Regnie en Fleurie, de meest beroemde van allemaal.

Neem zeker ook even een kijkje bij onze Amarone wijnen. En als je wilt leren hoe je wijn moet proeven, dan kunnen wij je daarbij helpen!